Status fjellskredberedskap

Bilde av fjellsprekke - Klikk for stort bilete NVE

Fjellskred er sjeldne, men har ført til nokre av dei verste naturkatastrofane i Noreg, seinast i Loen i 1905 og 1936 og i Tafjorden i 1934.

I vårt område er det to parti under døgnkontinuerleg overvaking:  

Hegguraksla i Fjord kommune 
Åkneset i Stranda kommune 

Kommunane Stranda, Fjord, Sykkylven, Ørsta og Ålesund er med i Åknes Tafjord Beredskap IKS (ÅTB). Føremålet er å drive og vedlikehalde befolkningsvarslingssystem, og støtte eigarkommunane med beredskapsplanlegging. 

NVE 

Norges vassverk og energidirektorat (NVE) har ansvaret for overvakinga av dei ustabile fjellpartia. Overvakinga av Åkneset og Hegguraksla skjer ved hjelp av måleinstrument som er plassert ute i fjellet med overføring av måledata til senteret på Stranda.  

Det ustabile fjellpartiet Åknes har forholdsvis stabil rørsle, 8–9 cm pr. år i den mest aktive delen. Men målingane viser variasjonar over året med noko høgare hastigheit i periodar med mykje nedbør, og lågare hastigheit i tørre periodar. Hegguraksla har ei stabil utvikling med berre marginale rørsler, under éin mm i året. 

Drenering 

Det har vore eit fireårig prosjekt for å greie ut om drenering er eit aktuelt tiltak for å redusere sannsynet for eit skred. Konklusjonen er at det sannsynlegvis vil ha effekt.  

Det finst fleire alternative løysingar, og den beste løysinga synes å vere basert på tunnel. 

Stortinget gjorde i desember 2021 einstemmig vedtak der dei bad regjeringa sikre at det vert utarbeidd ein plan. Vi ventar på at det skal løyvast midlar til prosjektet for å kome vidare. 

Befolkningsvarsling 

Alle som oppheld seg i området får SMS-varsel ved endring av farenivået.  Åknes/Tafjord IKS har  bygd opp sitt eige system. Dei sentrale styresmaktene har i samarbeid med mobilaktørane nyleg etablert eit nytt system for nødvarsel til befolkninga: www.nodvarsel.no.  

Vi vil undersøkje om dette kan vere eit alternativ til det som blir brukt i dag.   

Lokal beredskap 

Grunnberedskapen er på plass for å ta vare på liv og helse. Fokus framover er å planlegge for tida under og etter evakuering.   

Vi vil peike på at vi bur i eit svært trygt område der vi blir passa på døgnet rundt. Vi veit at overvakinga og varslinga fungerer, vi veit at vi vil ha god tid til å detaljplanlegge den dagen rørslene ev. aukar, og vi veit at det er eit stort apparat som då vil bli sett i verk for å ivareta situasjonen på best mogleg måte.  

Eigenberedskap 

Det er likevel viktig at kvar og ein, både privatpersonar og næringsliv, tenker over sin situasjon i eit slikt scenario. 

Planverk 

Det er bygt opp eit regime når det gjeld beredskapsplanverk for fjellskred: 

Nasjonalt planverk 

Nasjonal plan med overordna føringar, vedteken i 2015.  

Regionalt planverk 

Objektplan Åkneset, vedtatt i 2016 
Objektplan Hegguraksla, vedtatt i 2016 

Lokalt planverk 

Interkommunal konsekvensanalyse (PDF, 2 MB), vedtatt i alle involverte kommunar  
Aktørplan – generell del 
Aktørplanar – flytting av verksemder (alle kommunane har eigen plan) 
Aktørplanar – samordning av tiltak (alle kommunane har eigen plan) 

Andre ressurssider 

Rapportar som er samla på Statsforvaltaren i Møre og Romsdal sine nettsider 
Kart over fare- og evakueringssonene  (klikk på "samfunnssikkerhet" og "fjellskred MR" i menyen til venstre) 
Faktaark frå NVE om store fjellskred 
Kraft og skredsenteret i Tafjord 
DSB: Risikoanalyse av varsla fjellskred (2016) 
FylkesROS, Statsforvaltaren i Møre og Romsdal 

Historikk 

Er du interessert i historikk, kan du lese om Tafjordulykka og Loenulykka på Geo365.no.  

Har du behov for meir informasjon, ta kontakt med servicetorget i di kommune så hjelper dei deg til rette vedkomande. 

Aud Lindis Ødegaard
Seniorrådgjevar
E-post
Telefon 95 21 43 90